Ontslag van kennismigrant, hoe zit het?

In de rechtspraak zien we steeds vaker zaken over het ontslag van kennismigranten. Zo’n ontslag heeft namelijk ingrijpende gevolgen. Als een kennismigrant (van buiten de EU) niet binnen drie maanden een nieuwe baan heeft gevonden die aan een inkomenseis voldoet, vervalt de verblijfsvergunning. Met alle gevolgen van dien voor het gezin van de kennismigrant. Heeft de werkgever een extra zorgplicht vanwege die grote gevolgen of komt dit voor rekening en risico van de kennismigrant zelf?

Kennismigranten zijn (veelal) hoogopgeleide arbeidskrachten die naar Nederland worden gehaald. Vorig jaar kwamen ruim 26.000 kennismigranten naar Nederland. De overheid hanteert een minimuminkomen dat de kennismigrant (van buiten de EU) in Nederland moet verdienen. Afhankelijk van de leeftijd ligt die inkomenseis tussen de € 3.672,- en € 5.008,- bruto per maand. Als een kennismigrant een vast contract verliest, moet binnen drie maanden weer een nieuwe baan worden gevonden.

Ontslag van kennismigrant 1
In de eerste rechtszaak kwam een kennismigrant in mei 2022 voor onbepaalde tijd in dienst van Red Hat, een wereldwijde ICT-onderneming. In augustus 2022 gaf de werkgever aan dat zij de arbeidsovereenkomst alweer wilde beëindigen. Tijdens de proeftijd was hierover niets gezegd. Dit ontslag betekende dat de verblijfstitel van de werknemer (en zijn gezin) op losse schroeven kwam te staan. Hij zou binnen drie maanden ander betalend werk moeten vinden waarmee hij minimaal € 4.612,- bruto per maand moest verdienen.

Wat vond de rechter?
Het Hof vond, net als de kantonrechter, dat het ontslag geheel te verwijten was aan de werkgever. De problemen kwamen neer op een verschil van inzicht over wat de taken van de werknemer precies behelsden. Het was dan een té grote stap van de werkgever om meteen te streven naar ontslag. Een goed werkgever had pas op de plaats moeten maken. Tijdens de zitting gaf de werknemer al aan dat het lastig was een andere baan te vinden. Hij moest immers steeds uitleggen waarom hij na zo’n korte tijd bij Red Hat weg moest. Om die reden werd een billijke vergoeding van € 60.000,- toegekend.

Ontslag van kennismigrant 2
Dan de kennismigrant die in september 2019 vast in dienst kwam van IT-bedrijf Devoteam. De werknemer had ongeveer 20 jaar ervaring als developer. Het verdienmodel van de werkgever was, kort gezegd, dat kennismigranten bij opdrachtgevers declarabele uren maakten. Om voor een opdracht in aanmerking te komen, moesten de werknemers zich bij opdrachtgevers presenteren en deze overtuigen van hun deskundigheid.

Het lukte deze werknemer maar niet om opdrachten te krijgen. Hij werd keer op keer afgewezen. Hij scoorde daarmee in heel 2020, als enige van de (ongeveer) 200 bij de werkgever werkzame consultants, 0 declarabele uren. De werknemer vond dat dit voor rekening en risico kwam van de werkgever. Die stapte naar de rechter voor ontslag. Dat zou betekenen dat de werknemer binnen drie maanden een functie elders moest vinden om in Nederland te mogen blijven.

Wat vond de rechter?
De rechter vond dat de werkgever richting de kennismigrant geen bijzondere zorgplicht had, enkel omdat hij naar Nederland was geëmigreerd. Dat was een weloverwogen keuze van de kennismigrant zelf geweest. De vraag was wel of de werkgever zich voldoende had ingespannen om de werknemer bij opdrachtgevers te plaatsen. Dat was het geval. De werkgever had keer op keer goede kansen aangeboden, gecoacht en geholpen met het voorbereiden van sollicitaties. De werknemer bleek echter ‘onplaatsbaar’. Daarom werd ontslag op de h-grond (overig) toegewezen.

Tot slot
Het ontslag van kennismigranten (van buiten de EU) kent andere gevolgen dan het ‘reguliere’ ontslag van Nederlandse werknemers. Een werkgever heeft in dit kader, op basis van goed werkgeverschap, de plicht om deze werknemers voldoende kansen te geven om te slagen. Aan de andere kant is het de kennismigrant zelf die het risico heeft genomen om naar Nederland te komen. Voor hen geldt niet een extra speciale zorgplicht. Vragen hierover? Neem gerust contact op met Michiel Vergouwen, Charlotte Koopman of één van onze andere specialisten.

Bronnen:
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 4 september 2023, ECLI:NL:GHARL:2023:7395
Gerechtshof Den Haag 8 maart 2022, ECLI:NL:GHDHA:2022:390

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2481515-kennismigranten-als-oplossing-voor-structureel-tekort-aan-arbeidskrachten
https://ind.nl/nl/inkomenseisen-normbedragen