Hoe zit het: advocaatkosten & rechtsbijstandverzekering

We krijgen regelmatig vragen over onze advocaatkosten in combinatie met een rechtsbijstandverzekering. Aan het claimen van advocaatkosten op de rechtsbijstandverzekering kunnen soms behoorlijk wat haken en ogen verbonden zijn. Sinds kort hebben we bij DKVA een expert op dit gebied in huis. Komt dat even goed uit. In deze blog gaan we daarom wat dieper in op de rechtsbijstandsverzekering en de vrije advocaatkeuze.

Doel rechtsbijstandverzekering
De rechtsbijstandverzekering biedt dekking voor kosten die uit juridische geschillen voortvloeien. Als recht op dekking bestaat, dan heeft de verzekerde (de cliënt) recht op rechtshulp. Rechtsbijstandverzekeraars hebben daarvoor intern advocaten en juristen in dienst. In sommige situaties worden ook de juridische kosten, waaronder externe advocaatkosten, vergoed. Het is voor de verzekerde daarom handig om te weten wannéér op kosten van de verzekeraar een advocaat kan worden ingeschakeld.

Diverse rechtsbijstandverzekeringen
Rechtsbijstandverzekeringen bestaan in allerlei soorten en maten. Je hebt ze bijvoorbeeld voor particulieren of bedrijven of ZZP’ers of voor een speciaal geval (bijvoorbeeld met dekking voor verkeerszaken). Het hangt dus enorm af van het soort juridisch geschil én welke specifieke rechtsbijstandverzekering is afgesloten. Een rechtsbijstandverzekering werkt grotendeels net zoals andere verzekeringen. Er geldt alleen dekking voor onvoorziene gebeurtenissen, die nog niet bekend waren bij het afsluiten van de verzekering (‘een brandend huis kun je niet verzekeren onder een brandverzekering’).

Vergoeding advocaatkosten
Als de rechtsbijstandverzekering dekking biedt en de verzekerde voor inschakeling van een door hem of haar gekozen advocaat (vrije advocaatkeuze) kiest, dan is het van belang wanneer de kosten op de rechtsbijstandverzekering kunnen worden geclaimd en tot welk bedrag. De verzekeraar moet in twee gevallen toestaan dat een verzekerde een eigen advocaat kiest:

• Als de advocaat bijstand levert of gaat leveren in een gerechtelijke of bestuursrechtelijke procedure;
• Als de tegenpartij ook verzekerd is bij dezelfde verzekeraar of hulp krijgt via hetzelfde kantoor dat de rechtshulpverlening regelt voor de verzekeraar.

Daarnaast is momenteel nog discussie gaande over de vraag of vóór een rechtszaak (bijvoorbeeld tijdens onderhandelingen) al recht op vrije advocaatkeuze geldt. Deze discussie vloeit voort uit een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie (arrest Belgische Balies/Ministerraad). Vragen hierover beantwoorden wij uiteraard graag.

Grenzen aan vergoeding advocaatkosten
Rechtsbijstandverzekeraars hebben vrijwel altijd maximumvergoedingen vastgesteld voor juridische kosten (‘kostenmaxima’). De toepasselijke kostenmaxima zijn in de polisvoorwaarden of het polisblad terug te vinden. Het is goed te weten dat doorgaans twee kostenmaxima naast elkaar bestaan. Er bestaat 1) een totaalkostenmaximum voor alle juridische kosten in het dossier (advocaatkosten, proceskosten, kosten van eventueel in te schakelen deskundigen, etc.). Daarnaast geldt meestal ook een 2) lager kostenmaximum voor bepaalde advocaatkosten. Dit limiteert de advocaatkosten in situaties waarin de verzekerde niet persé een advocaat nodig heeft. Denk aan procedures bij de kantonrechter of de bestuursrechter. Met name over dit kostenmaximum ontstaan vaak discussies, bijvoorbeeld als sprake is van een complexe procedure en het budget van het lagere kostenmaximum ontoereikend is.

Als het budget van het kostenmaximum is verbruikt, dan moet de verzekerde in principe zelf de advocaatkosten betalen. Het is daarom voor alle betrokkenen -verzekeraar, advocaat en de verzekerde- aan te bevelen om goed helder te hebben wie wat betaalt en wanneer de verzekerde zelf de portemonnee moet trekken.

Tot slot
Heb je een vraag over de dekking of de uitvoering van de rechtsbijstandverzekering of over de vrije advocaatkeuze en advocaatkosten, neem dan gerust contact op met Bo Holthinrichs (holthinrichs@dkva.nl). Hij is gespecialiseerd in diverse verzekeringskwesties, waaronder rechtsbijstandverzekeringen.