Beneficiair aanvaarden: do’s & don’ts

Een erfenis kan je op twee manieren aanvaarden. Zuiver of beneficiair. Bij beneficiair aanvaarden krijg je wél de erfenis, maar ben je niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Soms is beneficiair aanvaarden niet meer mogelijk. Dit is het geval als een erfgenaam al heeft gehandeld alsof hij/zij zuiver heeft aanvaard. Dan is de erfgenaam wél aansprakelijk voor eventuele schulden. Een onoplettende erfgenaam kan dus een risico lopen bij onbewuste handelingen. Mag je bijvoorbeeld een gezamenlijk etentje na de begrafenis pinnen met de pinpas van de overledene? Waar ligt de grens? Lees het in deze blog.

Beneficiair aanvaarden 1?
Het voorbeeld van het etentje is voor de rechter gekomen. Moeder was overleden en haar twee kinderen waren de enige erfgenamen. Op de dag van overlijden gingen de kinderen (+ aanhang) samen uit eten. Eén kind pinde de rekening van € 119,- met de pinpas van moeder. Met dezelfde pinpas betaalde hij op de dag van de begrafenis € 700,- voor de koffietafel. Kort daarna aanvaardden de erfgenamen de nalatenschap beneficiair, omdat bleek dat de nalatenschap meer schulden had dan baten.

Eén schuldeiser stapte naar de rechter. Door de betalingen met de pinpas zou de erfenis zuiver zijn aanvaard. De erfgenamen waren daardoor aansprakelijk voor de schulden in de nalatenschap.

De Hoge Raad besliste dat je moet kijken naar het gedrag van de erfgenaam. Was het de bedoeling om de nalatenschap zuiver te aanvaarden? Alles rondom een begrafenis is, volgens de Hoge Raad, geen handeling waaruit stilzwijgende zuivere aanvaarding kan worden afgeleid. Een overleg op de sterfdag (in een restaurant) tussen erfgenamen en een koffietafel op de begrafenis horen bij het regelen van de uitvaart. Het maken van redelijke kosten hiervoor, ten laste van de nalatenschap, kan niet worden aangemerkt als een daad van zuivere aanvaarding.

Beneficiair aanvaarden 2?
In een andere, meer recente, uitspraak van de Hoge Raad werd nogmaals de vraag gesteld of bepaalde handelingen een daad van zuivere aanvaarding konden zijn. Hoe zit het met 1) het ontruimen van de kamer van de overledene in het verzorgingstehuis en het doneren van haar spullen aan de Kringloop, 2) het geven van een doos gebak aan het personeel van dit tehuis en 3) het geven van een aantal cadeaubonnen aan haar Alfahulp. De kosten voor het gebak en de cadeaubonnen waren wederom voldaan van de rekening van de overledene.

De Hoge Raad besliste (nogmaals) dat uit gedragingen van een erfgenaam niet te snel mag worden afgeleid dat deze de bedoeling heeft de nalatenschap zuiver te aanvaarden. De erfgenaam moet daarvoor een bewuste keuze te maken. Ook in deze gevallen had de erfgenaam dat niet gedaan. De handelingen waren geen daad van zuivere aanvaarding.

Tot slot
Per geval moet worden bekeken welke handelingen wel of niet verricht kunnen worden. Twijfel je over een handeling of heb je andere erfrechtelijke vragen over beneficiair aanvaarden of zuiver aanvaarden? Neem dan gerust contact op met Kimberly Rozema of één van onze andere specialisten voor advies of overleg.

Bronnen:
Hoge Raad 22 mei 2015, ECLI:NL:HR:2015:1284
Hoge Raad 29 oktober 2021, ECLI:NL:HR:2021:1600