Uber door rechter
op vingers getikt

Het was breaking news vorige week! De Rechtbank Amsterdam bepaalde dat Uber méér is dan een taxi-platform. Net zoals bij de uitspraak inzake Deliveroo, waar de rechter oordeelde dat koeriers geen zzp-ers zijn, besliste de rechter dat bij Uber sprake is van een ‘moderne’ gezagsverhouding. Daarom zijn de taxichauffeurs op basis van een arbeidsovereenkomst werkzaam. Het Britse hooggerechtshof in Londen kwam eerder tot dezelfde conclusie.

Arbeidsovereenkomst
Uber stelde dat de rechtsverhouding tussen chauffeurs en Uber per individueel geval moeten worden getoetst, omdat het afhangt van alle omstandigheden van het geval. Aangezien de uitgangspunten voor iedere chauffeur die de app gebruikt dezelfde zijn, heeft de rechter de rechtsverhouding tussen de chauffeurs en Uber wél collectief getoetst. Gekeken werd of de kenmerken voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst (arbeid, loon en gezag) aanwezig waren. Hierbij is niet de partijbedoeling, maar de feitelijke uitvoering van de overeenkomst doorslaggevend, overeenkomstig de vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Arbeid en loon waren niet moeilijk vast te stellen. Het belangrijkste punt was de gezagsverhouding.

Gezagsverhouding
Uber ziet zichzelf als een moderne taxicentrale waarbij passagiers met de Uberapp ritten aanvragen. Deze ritten worden via een algoritme aan chauffeurs toebedeeld. Chauffeurs zijn vrij ritten te weigeren of te annuleren.

De praktijk is echter anders. Bij de toebedeling van de ritten wordt niet alleen geselecteerd op welke auto het dichtst in de buurt is, maar ook op rating (op basis van beoordelingen van de passagiers). Van de rating gaat een disciplinerende werking uit, omdat een lage rating invloed kan hebben op de toegang tot de app. Met een hogere rating kom je eerder in aanmerking voor financieel aantrekkelijke ritten.

Het driemaal weigeren van een aangeboden rit heeft tot gevolg dat de chauffeur door het systeem wordt uitgelogd en geen ritten meer krijgt aangeboden, tot hij opnieuw is ingelogd onder de door Uber te stellen voorwaarden. Het regelmatig annuleren van een rit leidt tot uitsluiting van het gebruik van de Uberapp. Klachten van passagiers worden bovendien eenzijdig door Uber afgehandeld. Op deze wijze gaat van het algoritme een financiële stimulans en een disciplinerende werking uit, waardoor een gezagsverhouding wordt verondersteld.

Conclusie van de rechter
De rechter concludeerde dan ook dat partijen slechts op papier zijn overeengekomen dat de chauffeurs als zzp-ers werkzaam zijn. Gelet op de feitelijke uitvoering is sprake van een arbeidsovereenkomst. Het gevolg? Uber valt onder de werkingssfeer van de CAO Taxivervoer. Uber moet de CAO met terugwerkende kracht naleven over de periodes dat de CAO algemeen verbindend is verklaard. De rechter laat daarbij nog in het midden wat onder CAO naleving moet worden verstaan. De discussie hoe de CAO moet worden toegepast, krijgt zeker een staartje. Meer procedures over de doorbetaling van wachttijd liggen op de loer.

Tot slot
Deze week werd ook bekend dat Helpling méér is dan een digitaal platform. Helpling-schoonmakers zijn uitzendkrachten in dienst van Helpling. Ook dit online platform zal voortaan moeten doorbetalen bij ziekte en de werknemers krijgen recht op een transitievergoedingen bij ontslag. Vragen over platformen en arbeidsrecht of over bovenstaande uitspraak? Neem dan gerust contact op met Michel Heijlaerts of één van onze andere specialisten.

Bronnen:
Rechtbank Amsterdam d.d. 13 september 2021, ECLI:NL:RBAMS:2021:5029
https://nos.nl/artikel/2397644-uber-moet-chauffeurs-in-dienst-nemen-en-volgens-cao-betalen
https://nos.nl/artikel/2398652-hof-oordeelt-dat-helpling-schoonmakers-uitzendkrachten-zijn