Roken op het werk anno 2023

Vijf jaar geleden schreven we een blog over roken onder werktijd. In vijf jaar is veel veranderd. Zo is het sinds 1 januari 2022 bij wet verboden om binnen bedrijfsgebouwen en op bedrijfsterreinen te roken, met uitzondering van daarvoor aangewezen plekken in de buitenlucht. Daarom was het hoog tijd voor een nieuwe analyse van de rechtspraak. Hoe zit het met roken op het werk anno 2023?

Roken op het werk: ontslag op staande voet
Een werknemer van een fabrikant in auto-onderdelen was sinds 2015 in dienst. Hij verdiende zo’n € 3.000,- per maand als medewerker vormautomaat. Hij werd op staande voet ontslagen, omdat hij rookte op een productieplek. De werkgever had (naast de wet) ook nog een eigen rookbeleid. Daarin stond dat ‘roken op een gevaarlijke plek’ altijd leidde tot ontslag op staande voet. Alle plekken van productie van het bedrijf waren, in samenspraak met de OR, aangewezen aan risicovol gebied.

Wat vond de kantonrechter?
Tijdens de rechtszaak ging de discussie voornamelijk over of de sigaret wel of niet was aangestoken. De werknemer hield vol een onaangestoken sigaret tussen zijn lippen te hebben gehad. Op camerabeelden zag de kantonrechter de werknemer echter bewegingen maken, waaruit je kon afleiden dat hij een trekje nam. Vervolgens werd ook een rookpluim bij het gezicht van de werknemer gesignaleerd. De kantonrechter stelde vast dat de werknemer inderdaad had gerookt. Op een gevaarlijke plek. Niet alleen het rookverbod werd geschonden, de werknemer bracht ook zijn omgeving in gevaar. Daarom was het ontslag op staande voet terecht. De werknemer ontving geen transitievergoeding.

Roken op het werk: geen ontslag op staande voet
Dan de werknemer die sinds 2020 in dienst was. Zijn werkgever had in april 2021 iedereen al geïnformeerd dat, in lijn met de wet, vanaf 1 januari 2022 alle bedrijfslocaties voortaan volledig rookvrij werden. In oktober 2021 werd aangekondigd dat alle aanwezige rookruimtes zouden verdwijnen. Ook werd aangegeven dat het rookverbod vanaf 1 januari 2022 strikt zou worden gehandhaafd. Werknemers die onder werktijd rookten, zouden een schriftelijke waarschuwing ontvangen. Bij de eerstvolgende herhaling volgde per direct ontslag. De werknemer in kwestie hield het niet-roken-op-het-werk één maand vol. Op 8 februari 2022 ontving hij de schriftelijke waarschuwing. Op 28 februari 2022 werd hij op staande voet ontslagen, omdat hij wederom op het werk had gerookt.

Wat vond de kantonrechter?
De werknemer stond tijdens de tweede overtreding bij het bedrijfsrestaurant te roken. Pas eind mei 2022 was bij het bedrijfsrestaurant een bord geplaatst dat daar niet gerookt mocht worden. Dit kon in de praktijk verwarring opleveren, omdat het al een tijdje werd gebruikt als rookplek. Dit maakte dat een dringende reden niet vaststond, aldus de kantonrechter. Het ontslag was dus onterecht, zodat de werknemer recht had op loon gedurende de opzegtermijn en een transitievergoeding. Ter zitting bleek dat de werknemer ongeveer 1,5 week na het ontslag al een nieuwe baan had gevonden. Daarom was een billijke vergoeding niet aan de orde.

Tot slot
Het uitgangspunt bij roken op het werk is dat dit wettelijk verboden is. Het is aan de werkgever om buiten het werkterrein plekken aan te wijzen waar roken op het werk nog wél mag. Het is tevens aan de werkgever om het rookverbod, de gedoogplekken én de consequenties van niet-naleving heel duidelijk aan alle werknemers te communiceren. Heb je vragen hierover of hulp nodig bij een rookbeleid? Neem dan gerust contact op met Michel Heijlaerts, Charlotte Koopman of één van onze andere specialisten.

Bronnen:
Rechtbank Limburg 20 juni 2023, ECLI:NL:RBLIM:2023:3639
Rechtbank Gelderland 7 juli 2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:3505