Gebrek aan zelfreflectie: reden voor ontslag?

Een gebrek aan zelfreflectie. Soms is het zelfoverschatting, soms is het gewoon weinig zelfinzicht. Het kan in ieder geval tot moeizame verhoudingen op de werkvloer leiden als sprake is van een werknemer met gebrek aan zelfreflectie. Zoals de juf van een basisschool die haar klas niet aankon (en haar klas daarvan de schuld gaf) of een kapitein die niet begreep waarom hij niet zonder kleren aan op het bovenste dek van zijn schip mocht zonnen. Was het gebrek aan zelfreflectie een reden voor ontslag? Lees het hier.

Juf met gebrek aan zelfreflectie
Een kleuterjuf was sinds 2018 in dienst. Begin 2021 vond een incident plaats waarbij de juf een kindje vals had beschuldigd. De werkgever uitte vervolgens diverse zorgen. Haar zelfreflectie werd beperkt genoemd, collega’s konden niet met haar samenwerken, het regende klachten van ouders en het schortte vaak aan pedagogisch handelen. De werknemer moest 2x een verbetertraject volgen. Verbetering bleef helaas uit. Zowel op het gebied van zelfreflectie als bij omgang met de klas, omgang met ouders en met collega’s. Tijdens mediation werd afgesproken dat een (objectieve) coach de juf in de klas zou observeren. Die coach gaf aan geen mogelijkheden te zien. De juf legde van alle problemen de oorzaak buiten zichzelf. Het lag altijd aan de kinderen, de collega’s of aan de school. De werkgever vroeg de rechter om ontslag wegens disfunctioneren. De voornaamste reden: gebrek aan zelfreflectie. De werknemer zag niet in waarom zij moest gaan.

Wat vond de rechter?
De rechter vond dat het duidelijk moest zijn voor de werknemer. Zij had aan haar zelfreflectie moeten werken. Dat was al jaren de conclusie. Ook in de verbeterplannen stond dat het ontwikkelen van zelfreflectie de basis was voor het ontwikkelen van overige punten. Het had de werknemer duidelijk moeten zijn dat dit een belangrijk punt van aandacht was. Het was tijd voor ontslag, met een transitievergoeding.

Kapitein met gebrek aan zelfreflectie
Anders verliep een procedure tegen een kapitein op de zeevaart. Na een viermaandenlange reis vanuit Zuid-Korea kreeg de werkgever signalen over een aantal incidenten. Zo had de kapitein de gewoonte om naakt te zonnen op het bovenste dek. Hij liet zich ook tegen betaling masseren door matrozen. De werknemer zei daarover dat hij altijd duidelijk aangaf op welke tijdstippen hij zich op welk dek bevond. De massages vond hij ontspannend en er was nooit sprake van enige druk. De werknemer werd overgeplaatst naar een ander schip. Nadien zijn nog enkele gesprekken gevoerd met de werknemer. Bij e-mail van 17 januari 2021 gaf de werknemer aan dat ‘de tijd blijkbaar veranderd is’. De werkgever vond dat de werknemer een totaal gebrek aan zelfreflectie had getoond. Er was bij de werknemer geen enkel besef dat zijn gedrag ontoelaatbaar was. Daarom werd ontslag gevraagd op de e-grond, de g-grond en/of de i-grond.

Wat vond de rechter?
De kantonrechter vond het naakt zonnen en de massages ongewenst gedrag van een kapitein. Dergelijk gedrag taste niet alleen het gezag van de werknemer als kapitein aan, maar het paste bovendien niet in het huidige tijdsgewricht. De kantonrechter vond echter ook dat de kapitein nog een kans verdiende, omdat zijn gedrag jarenlang was getolereerd en hij had toegezegd ermee te zullen stoppen. Van een voldragen ontslaggrond was geen sprake.

Tot slot
De ene werknemer zonder zelfreflectie werd ontslagen, de andere niet. Waar het verschil in zat, was het aantal waarschuwingen en kansen voor verbetering. Heb je vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact op met Charlotte Koopman, Michel Heijlaerts of één van onze andere specialisten.

bronnen:
Rechtbank Midden-Nederland 15 februari 2023, ECLI:NL:RBMNE:2023:1349
Rechtbank Rotterdam 15 september 2021, ECLI:NL:RBROT:2021:9060