Vrijwilligers vs. werknemers

Mag een groep vrijwilligers bustochten organiseren voor gehandicapten? Of verdringen zij dan werknemers op de arbeidsmarkt? Deze vraag kwam bovendrijven in een zaak bij het Hof Den Bosch*. Het Hof oordeelde dat de Stichting ‘Rolerisuit’ mocht doorgaan met deze inzet van vrijwilligers. Dit stond echter geheel haaks op de toepasselijke CAO (voor het besloten Busvervoer). Daarin is het verboden om vrijwilligers in te zetten. Lees meer over het spanningsveld tussen vrijwilligers en werknemers in deze blog.

Procedure
De procedure inzake de bustochten voor gehandicapten was gestart door de Stichting Fonds Scholing en Ordening (FSO). Die had destijds de taak om toe te zien op de naleving van de CAO Besloten Busvervoer. Rolerisuit bood gelegenheid tot ontspanning aan gehandicapten door onder meer bustochten. Rolerisuit had zelf 3 bussen en 39 vrijwilligers, waarvan 11 chauffeurs.

Zowel in eerste aanleg als in hoger beroep werd de vraag, of Rolerisuit de CAO diende toe te passen op zijn vrijwilligers, ontkennend beantwoord. Daarbij was de bedoeling van CAO-partijen doorslaggevend. Volgens de toelichting van het AVV-besluit hebben CAO-partijen aangegeven dat met de ‘verplichte eis van dienstbetrekking’ werd beoogd concurrentievervalsing op arbeidsvoorwaarden tegen te gaan door de schijnzelfstandigen (pseudowerknemers) ook onder de CAO te brengen.

Concurrentie?
De stelling van FSO dat sprake was van concurrentievervalsing, doordat Rolerisuit commercieel vervoer verrichtte wat ook door andere touringcarbedrijven kon worden gedaan, en dat deze commerciële partijen last hadden van de inzet van vrijwilligers, werd door het Hof als te algemeen en onvoldoende onderbouwd afgedaan. Het Hof heeft zich dus niet beperkt tot een strikte taalkundige uitleg van de bepaling betreffende de verplichte eis van dienstbetrekking.

Cassatie
FSO ging in cassatie. FSO stelde dat het een feit van algemene bekendheid was dat vrijwilligers werknemers verdringen op de arbeidsmarkt. Ook hier lijkt Rolerisuit aan het langste eind te gaan trekken, doordat de Procureur-Generaal aan de Hoge Raad** heeft geadviseerd het cassatieberoep te verwerpen. De P-G is het met het Hof eens dat het zich niet in abstracto laat beantwoorden of sprake is van concurrentie op arbeidsvoorwaarden. In dat kader is bijvoorbeeld van belang of naast Rolerisuit andere (commerciële) concurrenten zijn die zich met dit vervoer bezig houden.

Tot slot
Wat deze uitspraak in ieder geval duidelijk maakt, is dat de bedoeling van CAO-partijen, voor zover deze voor een ieder kenbaar zijn, haar weerslag heeft op het toepassingsbereik van een CAO. Partijen dienen zich hier bewust van te zijn in het AVV-traject. Vragen? Neem dan gerust contact op met Michel Heijlaerts, Michiel Vergouwen of één van onze andere CAO-specialisten.

Bronnen:
*Gerechtshof Den Bosch d.d. 14 mei 2019 (ECLI:NL:GHSHE:2019:1809)
**Hoge Raad d.d. 13 november 2020 (ECLI:NL:PHR:2020:1096)