Zelftesten op de werkvloer

Inmiddels zijn zelftesten bij iedere apotheek en supermarkt te koop. Ook sommige werkgevers stappen over op deze manier van coronabestrijding op de werkvloer. Mag een werkgever van zijn werknemers verlangen om op bepaalde momenten (bijvoorbeeld aan het begin van de werkweek) een zelftest te doen? En wat zijn de consequenties als een werknemer hier niet aan mee wil werken? Lees meer over zelftesten op de werkvloer in deze blog.

Standpunt overheid
Sinds medio april 2021 heeft de overheid zelftesten beschikbaar gesteld voor het onderwijs. Dit is de eerste sector waar zelftesten grootschalig worden gebruikt. Ook voor de kinderopvang komen zelftesten beschikbaar. De pluspunten hiervan liggen voor de hand. Besmettingen worden sneller opgespoord, zelfs voordat symptomen verschijnen. Zo worden uitbraken voorkomen. Daarbij is het op scholen soms lastig om de andere coronamaatregelen te handhaven, zoals de 1,5 meter afstand. De bedoeling is dat onderwijspersoneel twee keer per week thuis een zelftest doet, als ze geen klachten hebben. Op de website van de Rijksoverheid wordt benadrukt dat dit altijd vrijwillig is.

Juridisch gezien
De overheid vraagt werkgevers (scholen) dus actief mee te doen aan het zelftestbeleid. Net als bij het vaccineren (lees hier onze blog over verplicht vaccineren) is dwang juridisch volstrekt onmogelijk. Een werkgever die een veilige werkplek op een andere manier kan bereiken, zal eerst al die stappen moeten zetten. Handen wassen, bijeenkomsten digitaal organiseren, afstand houden. Een mondkapje op de werkvloer kan wel worden verplicht. Zijn er geen alternatieven, dan is het aanbieden van zelftesten een mogelijkheid.

Zelftesten op de werkvloer, de regels:

• Werkgevers mogen zelftesten aanbieden aan werknemers, maar deze niet verplichten.
• Werknemers die weigeren om zelftesten af te nemen, mogen geen negatieve sancties worden opgelegd (zoals inhouding loon of nog verdergaand ontslag).
• Werknemers hoeven de uitslag van zelftesten niet te laten zien. De testresultaten zijn privé.
• Werkgevers mogen niet schriftelijk vastleggen of een werknemer positief of negatief is getest.

Ondernemingsraad
De Ondernemingsraad heeft op grond van artikel 27 WOR een instemmingsrecht op het inzetten van zelftesten. Het gaat namelijk om een regeling inzake arbeidsomstandigheden, het ziekteverzuim of het re-integratiebeleid.

Tot slot
Op basis van vrijwilligheid kan zelftesten op de werkvloer veel voordelen hebben. Een corona-uitbraak kan snel in de kiem worden gesmoord, wanneer werknemers zonder klachten zich regelmatig testen. In sommige sectoren, zoals het onderwijs of mogelijk de kinderopvang, kan dit een groot verschil maken. Het aanbieden van zelftesten op de werkvloer mag, maar dwang is uitgesloten. Ook mogen werknemers weigeren, zonder dat hier gevolgen aan verbonden zijn. Ontstaan toch conflicten? Neem dan gerust contact op met Charlotte Koopman, Clarissa Kuiperi-Botter of één van onze andere specialisten.

NB. 13 januari 2022: Inmiddels heeft de jurisprudentie deze blog aangevuld, zie ‘Werknemer weigert wekelijkse zelftest, wat nu?’

Bronnen:
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/03/16/testen-van-werknemers-zonder-klachten-gestimuleerd
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/03/23/vanaf-medio-april-zelftesten-voor-het-onderwijs
https://www.parool.nl/nederland/de-baas-wil-iets-te-graag-dat-personeel-zelf-op-corona-test~bb4bfc60/